الکتروموتور ضد انفجار: بعد از شنیدن نام الکتروموتور ضد انفجار، اولین سوالی که در ذهن ما شکل می‌گیرد این است که اساسا این الکتروموتورها چیستند؟ به کدام نوع از آن‌ها گونه ضد انفجار گفته می‌شود و چه چیزی باعث این خاصیت در الکتروموتورها است؟ این الکتروموتورها از طراحی‌های خاصی بهره می‌گیرند؛ به گونه‌ای که اگر انفجاری در درون این موتورها رخ دهد، این انفجار به هیچ عنوان به بیرون انتقال پیدا نمی‌کند. عموما این الکتروموتورها به شیوه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توان از آن‌ها در انواع محیط‌های مختلف استفاده کرد.
شما حتی می‌توانید از الکتروموتور ضد انفجار در محیط‌های حاوی گاز قابل اشتعال نیز استفاده کنید، زیرا طراحی بدنه این لوازم از ورود هرگونه گاز به بخش داخلی موتور، جلوگیری خواهد کرد. عموما از الکتروموتورهای ضد انفجار در محیط‌هایی استفاده می‌شود که قرار دادن الکتروموتور عادی در آن‌ها ممکن نخواهد بود یا در صورت استفاده از انواع عادی آن خطر زیادی افراد و محیط کاری را تهدید کند. نام‌های دیگر این الکتروموتور عبارت است از: الکتروموتور EX، الکتروموتور ضد جرقه، الکتروموتور محیط‌های خطرناک و…
مشخصات الکتروموتور ضد انفجار
الکتروموتورها نه تنها از نظر ضد انفجار بودن و نبودن، بلکه از لحاظ کیفی نیز به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. عوامل و فاکتورهای زیادی هستند که می‌توانند در کارکرد الکتروموتور ضد انفجار موثر باشند و قدرت آن را بر اساس متغیرهای زیادی، بالا و پایین کنند. استاندارد استفاده شده در الکتروموتور، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل در تعیین مشخصات آن به کار می‌رود. همانطور که گفته شد، تمامی این استانداردها قابل تائید هستند و دلیل تفاوت آن‌ها، در فاکتورهای مختلفی نهفته است که سازمان‌ها یا کشورهای متفاوت، آن را در نظر می‌گیرند. کلاس دمایی نیز یکی دیگر از ویژگی‌ها و متغیرهایی است که می‌تواند کیفیت و نوع استفاده شما از الکتروموتور را به شدت تحت تاثیر قرار داده و آن را دگرگون کند.
توجه داشته باشید که انتخاب الکتروموتوری با کلاس دمایی مناسب، یکی از اصول تاثیرگذار در کیفیت آن خواهد بود. تعداد قطب، نوع محیط، نوع گاز، ولتاژ، فرکانس نامی، کلاس عایقی و روش‌های نصب از دیگر مشخصات و متغیرهایی هستند که قدرت و کیفیت الکتروموتور ضد انفجار را تعیین می‌کنند. هرچند که این عناوین در دستگاه‌های متفاوت، ثابت هستند اما امکان سفارشی کردن آن‌ها در برخی الکتروموتورها برای افراد مختلف، وجود دارد. بهتر است زمان خرید الکتروموتور، به تمامی نکات و مشخصات وسیله دقت کنیم تا این گونه از محصول نهایی راضی بوده و بتوانیم از دستگاه خود، نهایت استفاده را ببریم.
دسته‌بندی الکتروموتور ضد انفجار
الکتروموتور ضد انفجار در دسته‌های مختلفی با ظاهر و قطعات متفاوت تولید شده‌اند تا شما بسته به نوع استفاده خود و مکانی که قرار است در آن از این وسایل استفاده کنید، موتور مخصوص خود را انتخاب کرده و بهترین عملکرد را از آن انتظار داشته باشید. این الکتروموتورها بر اساس استانداردهای مختلفی طبقه‌بندی و نام‌گذاری می‌شوند. این اسامی مختلف، بر اساس کیفیت‌هایی است که در استانداردهای مختلف مدنظر قرار می‌گیرد. الکتروموتورهایی که بر اساس استاندارد NEMA دسته‌بندی می‌شوند، در سه طبقه مختلف قرار دارند. تفاوت این سه دسته در پوسته مصرفی آن‌ها قرار دارد. پوسته چدن، آلومینیوم و پوسته باز در ساخت این الکتروموتورها استفاده شده است. از لحاظ امنیتی نیز این لوازم در دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.
اگر منطقه شما از نظر خطرناک بودن، در حوزه صفر باشد، شما نمی‌توانید از هیچگونه موتوری در این فضا استفاده کنید، اما اگر در حوزه یک یا دو باشید، می‌توانید از برخی الکتروموتور ضد انفجار استفاده کنید. شما می‌توانید بسته به محیط کاری خود از الکتروموتورهای گروه یک یا دو استفاده کنید. الکتروموتورهای گروه یک، برای محیط‌هایی مانند معادن ذغال سنگ و یا معادن گاز مناسب هستند. در کل می‌توان از الکتروموتورهای گروه یک در هر محیطی که گاز قابل اشتعال در آن وجود داشته باشد، استفاده کرد.
الکتروموتور ضد انفجار گروه دو، به الکتروموتورهایی گفته می‌شود که بتوان از آن‌ها در محیط‌های حاوی گاز هیدروکربنی استفاده کرد. یکی دیگر از انواع الکتروموتورها، الکتروموتورهای ترمزدار نام دارند. این موتورها زمانی که برق قطع می‌شود، بلافاصله از کار می‌ایستند. از الکتروموتور ترمزدار در صنایع مختلف و دستگاه‌های صنعتی زیادی استفاده می‌شود. شما می‌توانید بسته به محیط کاری خود و قدرتی که از الکتروموتور انتظار دارید، اقدام به خرید بهترین نوع الکتروموتور کنید.
. مشاهده و خرید انواع ترمز الکتروموتور در فروشگاه صنعت ترمز .
طرز کار الکتروموتور ضد انفجار
الکتروموتور ضد انفجار به دو روش اصلی می‌تواند از بروز خطر جلوگیری کرده و انفجارهای احتمالی را به طور کامل، خنثی کند. روش اصلی و ابتدایی، جلوگیری از خروج انفجارهای درونی است و روش دوم، جلوگیری از ورود گازهای خطرناک محیط به داخل هسته دستگاه می‌باشد. این الکتروموتورها برای جلوگیری از خروج انفجار درونی، عموما از پوسته‌هایی بسیار مقاوم و قوی استفاده می‌کنند. این پوسته بر اساس نوع الکتروموتور مشخص می‌شود و ممکن است بسته به توان موتور و کیفیت آن متفاوت باشد. اگر پوسته این لوازم آسیب ببیند، احتمال اینکه خاصیت ضدانفجار بودن آن از بین رفته باشد، خواهد بود. در نظر داشته باشید که حتی پوسته‌های بسیار قوی و محکم نیز در برخی موارد، نمی‌توانند به ما کمکی کنند و باید بر اساس خطر محیطی و گازهای موجود در محیط، اقدام به نصب الکتروموتور خود کنیم.
روش دوم بیشتر در الکتروموتورهایی به کار می‌رود که در مناطق صنعتی و خطرناک از آن‌ها استفاده می‌شود. اگر الکتروموتور ضد انفجار شما به درستی طراحی شده باشد، گازهای قابل اشتعال نمی‌توانند به داخل آن نفوذ کنند و این مسئله به خودی خود می‌تواند از بسیاری از انفجارهای خطرناک جلوگیری کرده و امنیت جانی و مالی افراد را حفظ کند. در نظر داشته باشید که نوع الکتروموتور شما، بر اساس گازی که در محل وجود دارد تعیین می‌شود و شما باید الکتروموتوری محافظ در برابر آن گاز مخصوص، برای خود تهیه کنید.
کاربرد الکتروموتور ضد انفجار
همانطور که قبلاً به آن اشاره کردیم کاربرد اصلی الکتروموتور ضد انفجار جلوگیری از انفجار در محیط‌های است، که در آن‌ها گازهای قابل اشتعال وجود دارد. در چنین مکان‌های که فضای محیط پر از ذرات قابل اشتعال یا گازهای خطرناک است، استفاده از دستگاه‌های الکتریکی خطرات زیادی به همراه دارد. به همین دلیل بسیار مهم و حیاتی است، که در این محیط‌ها از دستگاه‌های الکتریکی که جرقه ایجاد می‌کنند استفاده نشود. با این حال در برخی از صنایع نیاز به برخی از دستگاه‌های الکتریکی هست، در این مکان‌ها باید از الکتروموتور ضد انفجار استفاده شود تا از ایجاد جرقه جلوگیری کند. همچنین این دستگاه این قابلیت را دارد که انفجار ایجاد شده را در خود خاموش کند. عدم استفاده از ابزارهای ضد انفجار می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را به صنایع مختلف وارد کند.
در صنایعی مانند پتروشیمی، نفت و گاز، بافندگی، کارخانجات تولید رنگ و… استفاده از موتورهای ضد انفجار از اهمیت ویژه‌ای برخورد دار است؛ زیرا در این صنایع همواره گازها و مواد اشتعال‌پذیر بسیار زیاد است و کوچک‌ترین جرقه می‌تواند به یک انفجار بزرگ تبدیل شود. لازم به ذکر است، که در این صنایع باید دستگاه‌ها و ابزارهای ضد انفجار در قسمتی‌های نصب شوند که تجمع گاز و مواد قابل اشتعال در آن جا بیشتر است. این وسیله‌های باید به گونه‌ای نصب شوند، که از هر گونه جرقه، شوک الکتریکی، پدیده شکست القایی وغیره جلوگیری کنند. به طور کلی می‌توانیم بگوییم که از الکتروموتور ضد انفجار در مکان‌های زیر استفاده می‌شود.
صنایع الکل‌سازی
پمپ‌های گاز CNG
پتروشیمی، صنایع نفت و گاز
صنایع تولید کننده رنگ و مواد شیمیایی
شرکت‌های داروسازی
روش کدگذاری الکتروموتور ضد انفجار
از آنجایی که الکتروموتور ضد انفجار در انواع و اقسام مختلفی تولید می‌شود آن‌ها را بر اساس عملکردی که دارند کدگذاری می‌کنند. عبارت EEx نشان دهنده نوع الکتروموتور استفاده شده در محیط‌های است، که خطر انفجار در آنجا بسیار زیاد است. حروفی که بعد از این عبارت نوشته می‌شود نشان دهنده نوع حفاظت موتور است. (EExd>EExp>EExe>EExn) این ترتیب ضریب امنیت الکتروموتور ضد انفجار است. در دستگاه‌های که شامل چند حفاظت هستند بعد از عبارت EEX از چند حروف استفاده می‌شود.
امنیت الکتروموتورهای ضد انفجاری
ضریب امنیت الکترو موتورهای ضد احتراق به صورت زیر است:
EEXd
در این نوع الکترو موتور اگر جرقه‌ای ایجاد شود به هیچ وجه به محیط بیرون انتقال پیدا نمی‌کند و توسط موتور ضد انفجار خاموش می‌شود. این نوع از الکترو موتور ضد انفجار دارای پوسته‌ای ضخیم است و وزن آن از سایر انواع الکتروموتو بیشتر است. امنیتی که این ابزار در محیط برقرار می‌کند بسیار زیاد است تا جایی که احتمال انفجار در محیط را به صفر می‌رساند.
EEXp
در این نوع از الکتروموتور فضای داخلی موتور با گازهای بی‌اثر تحت فشار قرار می‌گیرد. به این ترتیب می‌توان داخل الکترو موتور را از اتمسفر محیط بیرونی جدا کرد. این نوع از الکتروموتور ضد انفجار احتمال آتش سوزی و انفجار را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
EEXn
این نوع از الکتروموتور ضد جرقه به گونه‌ای طراحی شده است، که از بروز هر گونه انفجاری در محیط بیرونی چه در شرایط عادی و چه شرایط غیر هادی جلوگیری می‌کند.
EEXe
این الکترو موتور نیز ضد جرقه است و در مقایسه با سایر الکتروموتورها از تجهیزات پیشرفته‌تری برای جلوگیری از جرقه استفاده می‌شود.
استانداردهای الکتروموتور ضد انفجار
برای ساخت الکتروموتور ضد انفجار از استانداردهای مختلفی استفاده می‌شود. هر کدام از این استانداردها دارای یکسری قوانین برای ساخت الکتروموتور هستند. نحوه ضد انفجار کردن این ابزارها تا حد زیادی بستگی به خطرات موجود در محیط کار دارد. به طور کلی برای ساخت الکتروموتور ضد انفجار از دو استاندارد آمریکایی و اروپایی استفاده می‌شود.
استاندارد اروپایی (IEC)
استاندارد ملی برق آمریکا (NEC)
سخن نهایی
حال که به شناختی کامل درباره این وسایل رسیده و نکات مثبت و منفی آن‌ها را با هم مرور کردیم، می‌توانیم با قطعیت درباره انتخاب نوع آن نظر داده و بدانیم کدام نوع الکتروموتور ضد انفجار برای ما، مناسب‌تر خواهد بود. اکنون می‌دانیم که هنگام خرید الکتروموتور، باید به چه نکاتی دقت کنیم و به عواملی که ممکن است بر کیفیت و کارکرد دستگاه ما تاثیر بگذارند نیز، آگاه هستیم. اگر برای محیط کار خود نیاز به یک دستگاه الکتروموتور از نوع ضد انفجار آن دارید، یا می‌توانید با نوع معمولی آن ادامه داده و صرفا قصد دارید امنیت شغلی خود را بیش از پیش تعیین کنید، باید همین حالا دست به کار شده و برای خرید یک عدد از این دستگاه‌ها، فورا اقدام کنید.
بروزرسانی در تاریخ 1401/11/05