اجزای الکتروموتور: الکتروموتور نوعی ماشین با وظیفه تبدیل انرژی الکتریسیته به انرژی مکانیکی است. این ماشین امروزه در زندگی بشر نقش پررنگی دارد و در هر جایی که نیاز به حرکت احساس می‌شود، نام الکتروموتور نیز مطرح می‌شود. الکتروموتور را با نام موتور الکتریکی نیز می‌شناسند. این ماشین پرکاربرد در حوزه‌های مختلف صنعتی و مصارف شخصی عمومی استفاده می‌شود. به طور کلی الکتروموتور گونه‌ای پرکاربرد از ماشین‌های الکتریکی است که با تبدیل انرژی الکتریسیته به انرژی مکانیکی، حرکت ایجاد می‌کند. الکتروموتور در عصر حاضر به عضوی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان‌ها تبدیل شده است. فرایندی که توسط الکتروموتور انجام می‌پذیرد، با یک جریان الکتریکی آغاز می‌شود. با قرارگیری یک هدایت‌کننده تحت جریان الکتریکی در یک میدان مغناطیسی، نیرویی از جانب میدان مغناطیسی بر هدایت‌کننده‌ای که حاوی جریان الکتریکی است وارد می‌شود.
✴️ ✴️ ✴️ ✴️ ✴️ ✴️
مشاهده انواع الکتروموتور ترمزدار در فروشگاه صنعت ترمز.
✴️ ✴️ ✴️ ✴️
اجزای تشکیل‌دهنده الکتروموتور
هر الکتروموتور با توجه به نوع خود، متشکل از قطعات مختلفی است. الکتروموتورها از نظر منبع تغذیه و جریان مصرفی به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شوند. دسته اول شامل الکتروموتورهایی با جریان مستقیم است که با نام Direct Current نیز شناخته می‌شوند. دسته دوم نیز شامل الکتروموتورهای با جریان متناوب هستند که به آن‌ها Alternative Current می‌گویند. دسته الکتروموتورهای جریان مستقیم نیز خود دارای انواع مختلفی هستند. از جمله الکتروموتورهای جریان مستقیم می‌توان به الکتروموتور شانت، الکتروموتور مستقیم مرکب و الکتروموتور مستقیم سری اشاره کرد. همچنین الکتروموتور مرکب نیز به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود که شامل الکتروموتور کمپوند اضافی و الکتروموتور کمپوند نقصانی است.
فارغ از این تقسیم‌بندی‌ها به طور کلی یک موتور ساده دارای شش قسمت اصلی است که در ادامه شرح می‌دهیم:
روتور ( rotor )
به قسمت متحرک در ساختار الکتروموتور روتور گفته می شود که برای انتقال نیروی مکانیکی شب را به حرکت در می آورد. معمولاً یک رسانا در درون روتر قرار می‌گیرد که جریان از آن عبور می کند ، زمانی که این رسانه از میدان مغناطیسی تاثیر می گیرد نیروی مورد نیاز حرکت شفت به دست می آید . بعضی از روتر ها آهنربای دائمی دارند و قسمت ثابت شان رسانه‌ها را نگه می دارند.
بلبرینگ ( bearing )
وظیفه اصلی بلبرینگ پشتیبانی و ایجاد تکیه گاه برای روتور است . بلبرینگ روتور اجازه می‌دهد در محور خود به چرخش درآید . تکیه گاه و محافظ بلبرینگ نیز پوسته ی موتور می باشد . میله موتور به وسیله بلبرینگ ها به خارج موتور جایی که بار اعمال می‌شود امتداد می یابد . فشار و بار اضافی در ساختار الکتروموتور توسط بلبرینگ ها به حالت معلق در می آید.
استاتور ( stator )
استاتور قسمت ثابت مدار الکترومغناطیسی الکتروموتور است. که معمولاً از سیم پیچ یا آهنربای دائمی ساخته شده است. هسته استاتور لمینت نام دارد ، لمینت از تعداد زیادی ورق فلزی نازک تشکیل شده است. کاربرد اصلی لمینت کاهش انرژی است. برای کاهش انرژی باید از هسته جامد استفاده شود.
شکاف هوا ( air gap )
فاصله بین روتور و استاتور را شکاف هوا می نامند. شکاف هوا بسیار مهم و موثر است، این شکاف باید تا حد ممکن نازک باشد زیرا فاصله زیاد تاثیرات منفی بر عملکرد اجزا الکتروموتور دارد . شکاف هوا اصلی ترین فاکتور در ضریب توان بالا در کارکرد کم موتور است ، به همین دلیل باید شکارهوا در حداقل ممکن باشد . از طرف دیگر اگر شکاف بیش از حد کوچک باشد خوردگی، سر و صدا و مشکلات مکانیکی در الکتروموتور ایجاد می کند.
✴️ ✴️ ✴️ ✴️ ✴️ ✴️
برای مطالعه بیشتر می‌توانید مقاله ویژگی های الکتروموتور چدنی را مطالعه فرمایید
✴️ ✴️ ✴️ ✴️
سیم پیچ ( windings )
سیم پیچ از سیم هایی که درون یک چنبره قرار گرفته است تشکیل می شود. معمولاً سیم ها در اطراف یک هسته مغناطیسی آهن نرم لمینت پیچیده می شود تا هنگامی که انرژی و جریان از میان آن عبور می کند قطب های الکترومغناطیسی تولید شوند . سیم پیچ ها از نظر قدرت به میدان مغناطیسی به دو دسته salient و nonsalient تقسیم می شوند. بعضی از از سیم پیچ ها از سیم های رسانه های ضخیم تر مانند میله ها یا ورق های فلزی که معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم هستند ساخته شده اند و به وسیله القای الکترومغناطیسی تغذیه می شوند.
تغییر دهنده جهت برق یا کموتاتور ( commutator )
رفت و برگشت ساز و کاری است که برای جابجایی ورودی اکثر موتورهای الکتریکی DC و بعضی از الکتروموتورهای AC به کار می رود. کموتاتور از چند حلقه اسلیپ که از یکدیگر جدا شده اند و یک شفت تشکیل شده است . جریان آرمیچر الکتروموتور از طریق برس هایی که با مبدل در تماس است تامین می شود، که باعث برگشت جریان می شود و با چرخش روتر از یک به قطب دیگر نیرو را به صورت بهینه اعمال می کند. در صورت عدم وجود چنین دورانی موتور متوقف می شود.
اجزای الکتروموتور سه‌فاز
الکتروموتورهای سه‌فاز به‌جای یک شبکه فاز، سه شبکه سیم‌پیچ فاز با زاویه ۱۲۰ درجه از یکدیگر دارند. موتورهای سه‌فاز از پرکاربردترین نوع موتورها هستند که اغلب در حوزه حرکت چرخ‌های صنعتی به کار می‌روند. طراحی موتورهای یک فاز در سطح قدرت‌های مختلف صورت می‌گیرد. اجزای الکتروموتور سه‌فاز شامل دو بخش استاتور و روتور است. استاتور بخش ثابت و روتور بخش متحرک ماشین هستند. هرکدام از این دو بخش نیز از قسمت‌هایی تشکیل می‌شوند. استاتور الکتروموتور سه‌فاز شامل قسمت‌هایی مانند بدنه، هسته مغناطیسی، سیم‌پیچ‌ها و یاتاقان‌های سروته است. هسته موتور سه‌فاز از جنس فولاد الکتریکی با پسماند کم است.در یک نگاه کلی، موارد زیر از اجزای الکتروموتور سه‌فاز هستند:
قاب الکتروموتور
هسته استاتور
هسته روتور
بخش انتهایی
فن خنک‌کننده
پوشش فن خنک‌کننده
شفت
سیم‌پیچ سه‌فاز
جعبه تقسیم
قاب جعبه تقسیم
بلبرینگ
میله‌های روتور
مواردی مانند راندمان بالا، تعمیر و استفاده آسان، تنوع محصول در توان‌های مختلف، عدم نیاز به خازن، نصب اینورتر و ترمز و دیگر قطعات و همچنین قیمت مناسب از مزایای مهم الکتروموتورهای سه‌فاز محسوب می‌شوند. در صنایعی مانند صنایع غذایی، خودروسازی و حمل‌ونقل، کشاورزی، صنایع پتروشیمی و نفت و گاز، صنایع دارویی، صنایع فولادسازی، معادن، پمپ‌های صنعتی، صنایع آرایشی و بهداشتی و صنایع کاغذسازی از الکتروموتورهای سه‌فاز استفاده می‌شود.
اجزای الکتروموتور تک‌فاز
الکتروموتور تک‌فاز همان موتورهای القایی نوع ac هستند که دارای کاربرد فراوانی در حوزه‌ها و صنایع گوناگون هستند. کارکرد الکتروموتورهای تک‌فاز با برق تک‌فاز شهری شکل می‌گیرد. همین امر موجب می‌شود که این نوع الکتروموتور قابلیت استفاده خانگی، تجاری و صنعتی داشته باشد. ساخت الکتروموتور تک‌فاز در دو نوع پوسته و بدنه صورت می‌گیرد. این دو نوع شامل پوسته آلومینیوم و پوسته چدن هستند. بدنه چدن مقاومت بیشتری دارد و می‌توان از آن در زمان نیاز به مقاومت بالا در برابر فشار یا در مقابل خوردگی از آن استفاده کرد.
نوع آلومینیومی این الکتروموتورها نیز خاصیت سبکی دارند و از این جهت برای استفاده در مناطق گرم به دلیل مقاومت سرمای پایین‌تر مناسب هستند. در مناطق سرد نیز استفاده از جنس بدنه چدنی الکتروموتور تک‌فاز گزینه مناسبی است. قرارگیری چند قطعة مختلف در کنار یکدیگر می‌تواند یک الکتروموتور تک‌فاز را فعال کند. این قطعه‌ها اجزای الکتروموتور تک‌فاز هستند که شامل استاتور، روتور، شکاف هوا، سیم‌پیچ، فن خنک‌کننده، یاتاقان، درپوش و فریم است.
منبع تغذیه الکتروموتور
منبع تغذیه الکتروموتور، قطعة سخت‌افزاری با وظیفة تأمین برق مورد نیاز است. منابع تغذیه مدارهای تولیدکننده ولتاژ DC با اندازه ثابت از یک منبع ولتاژ AC هستند. راه‌اندازی انرژی الکتروموتور با اتصال آن به تیغه‌های موجود در ترمینال باکس موتور الکتریکی صورت می‌گیرد. منبع تغذیه می‌تواند حامل برق جریان مستقیم در هر ولتاژ یا برق جریان متناوب تک‌فاز و سه‌فاز باشد.
تقسیم‌بندی منابع تغذیه بر اساس کارکرد مدار تنظیم‌کننده ولتاژ دو نوع است. منبع تغذیه خطی و سوئیچینگ. انواع دیگر منابع تغذیه، شامل منبع تغذیه بی‌وقفه (UPS) منبع تغذیه ولتاژ بالا و منبع تغذیه کنترل‌شده است. منبع تغذیه سوئیچینگ قطعه‌ای است که با هدف تبدیل توان الکتریکی به سطح ولتاژ عمل می‌کند. این عملکرد با سوئیچ شدن ترانزیستورها صورت می‌گیرد. راندمان یک پاور سوئیچینگ به‌واسطه سازوکار رگولاتور سوئیچینگ، به‌صورت تئوری ۱۰۰٪ است.
سخن پایانی
الکتروموتور ماشینی است که انرژی الکتریسیته را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند. کاربرد انواع این ماشین با ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن‌ها، در صنایع مختلف روزبه‌روز افزایش می‌یابد. الکتروموتورها انواع مختلفی دارند که هرکدام دارای اجزای تشکیل‌دهنده مربوط به خود هستند. اجزای تشکیل‌دهنده الکتروموتور ساده شامل مواردی مانند منبع تغذیه، آهن‌ربا، آرمیچر، سوئیچ و موارد دیگر است.
الکتروموتورهای تک‌فاز و سه‌فاز هرکدام کاربردها و اجزای تشکیل‌دهنده مربوط به خود را دارند که پیش از این شرح دادیم. منبع تغذیه الکتروموتور نیز از مهم‌ترین اجزای تمام انواع الکتروموتور است که توضیحاتی در رابطه با آن ارائه شد. الکتروموتور به‌واسطه اجزای تشکیل‌دهنده خود کاربرد وسیعی در حوزه‌های مختلف دارند و اهمیت آن‌ها در رشد و پیشرفت این حوزه‌ها غیر قابل انکار است.فروشگاه صنعت ترمز (ترمز الکتروموتور) آماده شنیدن سوالات و نظرات شما عزیزان می‌باشد.
بروزرسانی در تاریخ 1401/05/23