الکتروموتور القایی یک ماشین الکتریکی است که جریان الکتریکی مورد نیاز بخش متحرک موتور (روتور) به وسیله القای انرژی الکترومغناطیسی گشتاور تولید می کند. این القای الکترومغناطیس از میدان مغناطیسی به وجود آمده و در سیم پیچ استاتور به دست می آید.الکتروموتور القایی یکی از پرکابرد ترین ماشین های الکتریکی که در سیستم کنترل صنعتی یا خانگی استفاده می شوند، می باشد. این موتور با نام دیگر الکتروموتور آسنکرن نیز شناخته می شود که به معنای غیر همزمانی است.
الکتروموتور القایی یا آسنکرون با نام دیگر ترانسفورماتور گردان نیز مشهور می باشد که علت این نامگذاری شباهت عملکرد این موتور الکتریکی با ترانسفورماتور است. این دو ماشین هر دو بر اساس نیروی القایی عمل می کنند و فقط در قسمت روتور با یکدیگر متفاوت هستند، این تفاوت به اتصال کوتاه روتور بازمی گردد که باعث ایجاد چرخش آن می شود.
این مدل از موتورهای الکتریکی از برتری های بسیاری نسبت به سایر ماشین ها برخوردار هستند که شامل طراحی ساده، پایداری در عملکرد، هزینه مقرون به صرفه، اتصال راحت به منابع برق AC و هزینه نگهداری کم می شوند. درست است که طراحی الکتروموتور القایی ساده تر مدل های دیگر است اما کنترل سرعت و گشتاور در این موتوره نیاز به درک عمیق تری از عملکرد، طراحی و ساخت آن ها دارد. این ماشین های الکتریکی شباهت بسیاری به ترانسفورماتور دارند به همین علت است که با نام ترانسفورماتور دوار نیز خوانده می شوند. ماشین های الکتریکی القایی به دو دسته یک فازی و سه فازی تقسیم می شوند.
الکتروموتور القایی یک فاز AC
این نوع الکتروموتور القایی در کاربردهای غیر صنعتی به دلیل ارزانی قیمت و نگهداری ساده آن از سایر موتورهای الکتریکی پیشی گرفته است. این نوع موتورها دارای یک پیچه اصلی هستند که به وسیله منبع تغذیه تک فاز شروع به کار می کنند. در تمام این ماشین های تک فازی روتورها از نوع قفس سنجابی می باشند.
الکتروموتورهای القایی تک فاز به طور خودکار شروع به کار نمی کنند. زمانی که این موتور از منبع تک فازی تغذیه می کند جریان متناوب در پیچه اصلی حرکت کرده و یک میدان مغناطیسی ضربانی تولید می کند. به همین علت است که روتور از طریق القا تحریک می شود و به دلیل ضربانی بودن میدان مغناطیسی اصلی، گشتاور مورد نیاز برای چرخش موتور به وجود نمی آید و فقط باعث لرزش روتور می شود. به همین سبب موتورهای الکتریکی القایی تک فازی احتیاج به یک دستگاه شروع کننده دارند که ضربات آغاز کننده چرخش موتور را تولید کنند.
الکتروموتور القایی سه فاز AC
الکتروموتورهای القایی سه فازی AC در دستگاه هایی با توان بالا مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع الکتروموتور القایی از اختلاف فاز میان فازهای تغذیه استفاده می کند تا میدان الکترومغناطیسی دواری درون خود ایجاد کند. قسمت اصلی این موتورها (روتور) دارای تعدادی هادی های مسی که درون فولاد قرار گرفته اند، هستند و به وسیله روش القای الکترومغناطیسی، میدان مغناطیسی دواری درون آن ها القا می کنند. این امر سبب ایجاد میدان مغناطیسی متعادل کننده ای می شود که موتور را در جهت چرخش میدان به حرکت وادار می کند.
یکی فواید بسیاری که الکترموتور القایی تک فازی دارد وجود گشتاوری ثابت و مستقل از زمان درون خودش می باشد که به وسیله آن موتور به نرمی کار کرده و از ضربات ناشی از تغییر گشتاور در امان خواهد ماند. همچنین این امر سبب شده که این ماشین ها دارای طول عمر بالاتر و راندمان بهتری نسبت به سایر موتورهای الکتریکی تک فازی باشند. این موتورها برای آغاز حرکت میبایست با سرعت کمتر از فرکانس منبع تغذیه متصل به آن شروع به چرخش کرده و میدان متعادل کننده درون روتور را ایجاد کنند.
الکتروموتور القایی در روتور خود انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل کرده و برای تأمین توان مورد نیاز آن از راه های متفاوتی اقدام می کند. طراحی ساده و اتصال آسان آن سبب افزایش افراد استفاده کننده از آن شده است و همچنین از برتری های الکتروموتور القایی نیز محسوب می شود.
مقالات مرتبط: