موتور AC القایی از معمول ترین انواع الکتروموتورهای صنعتی و خانگی است که برای کنترل کردن سیستم ها الکتریکی استفاده می شود. موتور AC القایی ساده طراحی شده اما در کنار سادگی ساختمان استحکام بالایی نیز دارد و به همین دلیل است که نسبت به سایر ماشین های الکتریکی قیمت ارزان تری دارد.
این سیستم بجز سادگی و استحکام بالا از مزیت های دیگری نیز بهره مند است. مزیت دیگر این الکتروموتور هزینه نگهداری پایینی آن است و می توانید با هزینه بسیار اندکی آن را تعمیر کرد. علاوه بر آن، این ماشین اتصالی کامل با منبع دارد که در مصرف انرژی صرفه جویی می کند. این سیستم ها انواع و کاربرد مختلفی دارند.
موتور AC القایی تک فاز
در دستگاه های غیر صنعتی، موتورAC القایی تک فاز بیشتر از سایر ماشین ها مورد استفاده قرار می گیرند، چرا که مقرون به صرفه و نیازمند کمترین هزینه نگهداری می باشند. این موتور دارای یک پیچه اصلی است که به منبع تغذیه تک فاز متصل است. در همه الکتروموتورهای AC القایی تک فاز، روتور از نوع قفس سنجابی است.
موتور AC القایی تک فاز به طور خودکار شروع به کار نمی کند. هنگامی که موتور به منبع تغذیه تک فاز متصل است پیچه اصلی دارای جریان متناوب می باشد. این جریان متناوب میدان مغناطیسی ضربانی تولید خواهد کرد. به دلیل روش القاء روتور تحریک شده و گشتاور لازم برای چرخش سیستم به وجود نخواهد آمد و فقط باعث لرزش روتور می شود. از این رو این ماشین به دستگاهی آغازکننده نیازمند است که ضربات آغازی را برای چرخش تولید کند.
این موتور AC بیشتر در مصارف خانگی یا صنایع کوچک با منبع تغذیه تک فاز مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم داخلی این ماشین تک فاز با نوع سه فاز تقریباً یکسان است، با این تفاوت که در الکتروموتور تک فاز گاهی از کلید گریز از مرکز استفاده‌شده‌است که در الکتروموتور سه فاز کاربرد ندارد.
موتور AC استارت خازنی
این نوع ماشین دارای یک سوئیچ گریز از مرکز است و زمانی که موتور به ۷۵ درصد سرعت ارزیابی شده برسد پیچه استارت را از مدار خارج می کند. به دلیل وجود خازن در مدار استارت، گشتاور استارت بیشتری تولید می کند. نوع اصلاح شده ی موتور AC القایی استارت خازنی، ماشین استارت مقاومتی است. در این نوع، مقاومت جایگزین خازن استارت می شود.
موتور استارت مقاومتی در دستگاه هایی مورد استفاده قرار می گیرد که میزان گشتاور کمتری نسبت به ماشین استارت خازنی تولید می کند. بغیر از مقرون به صرفه بودن برتری دیگری نسبت به استارت خازنی ندارد. این موتورها در تسمه نقاله های کوچک، پمپ ها و دمنده های بزرگ به کار برده می شوند.
موتور AC قطب چاکدار
موتور AC القایی قطب چاکدار یا سایه دار دارای یک پیچه اصلی هستند. استارت از طریق حلقه مسی که دور قسمت کوچکی از هر قطب موتور است، انجام می شود. این سایه که قطب را به دو قسمت تقسیم می کند سبب ایجاد میدان مغناطیسی ضعیف تر در بخش سایه خورده نسبت به قسمت های دیگر می شود. این عملیات میدان ها سبب چرخش محور می شود.
این موتور AC به دلیل نداشتن سوئیچ استارت یا خازن از نظر الکتریکی ساده و بسیار ارزان قیمت است. سرعت این سیستم را می توان با تغییر ولتاژ یا یک پیچه با چند دور مختلف کنترل کرد. ساخت موتور با قطب سایه خورده از نظر مکانیکی اجازه تولید انبوه را می دهد. این سیستم ها به موتورهای یک بار مصرف معروفند، که یعنی جایگزین کردن آن‌ها ارزان تر از تعمیر آن ها است. اکثر این موتورهای AC در فن های چند سرعته برای استفاده خانگی است، اما گشتاور کم آن، این سیستم را برای مصارف صنعتی یا تجاری مداوم یا چرخه های گردش بیشتر غیرقابل استفاده می کند.
موتور AC القایی سه فاز
موتور AC القایی سه فاز یا چند فاز برای مصارف توان بالا مورد استفاده قرار می گیرد. این موتور از اختلاف فازهای تغذیه برای ایجاد میدان الکترومغناطیسی دوار بهره می برد. غالباً روتور تعدادی هادی مسی دارد که در فولاد قرار گرفته اند. از طریق القاء، میدان مغناطیسی دوار در این هادی‌ها جریان را القاء کرده و یک میدان مغناطیسی متعادل کننده به وجود می آورد تا در جهت میدان به حرکت در آید.
از مزیت‌های موتور AC القایی سه فاز وجود گشتاوری ثابت و مستقل از زمان است که سبب نرمی موتور شده و در مقابل ضربات تغییر گشتاور محافظت می کند. به همین دلیل موتور AC القایی سه فاز طول عمر و راندمان بالاتری نسبت به سیستم های تک فاز دارد.
مقالات مرتبط: